Niniejsza książka próbuje umieścić dorobek rosminiański na tle współczesnego personalizmu; autor uważa Rosminiego za najwybitniejszego nowożytnego filozofa chrześcijańskiego — wielkiego systematyka na miarę św. Tomasza z Akwinu. Od analitycznego omówienia dzieł Rosminiego z zakresu filozofii prawa ważniejsza jest myśl przewodnia tego studium: tylko osoba zawiera konstytutywne elementy prawa — jest jego podmiotem i przedmiotem zarazem, tak jak w wojtyliańskiej gnoseologii osoba jest i podmiotem, i przedmiotem poznania.
Niniejsza książka próbuje umieścić dorobek rosminiański na tle współczesnego personalizmu; autor uważa Rosminiego za najwybitniejszego nowożytnego filozofa chrześcijańskiego — wielkiego systematyka na miarę św. Tomasza z Akwinu. Od analitycznego omówienia dzieł Rosminiego z zakresu filozofii prawa ważniejsza jest myśl przewodnia tego studium: tylko osoba zawiera konstytutywne elementy prawa — jest jego podmiotem i przedmiotem zarazem, tak jak w wojtyliańskiej gnoseologii osoba jest i podmiotem, i przedmiotem poznania.
Michał Barański
Antonia Rosminiego personalistyczna koncepcja prawa
Wydawnictwo Naukowe Semper
2016
Od Wydawcy
Studium na temat personalistycznej koncepcji prawa Antonia Rosminiego — włoskiego filozofa i teologa, żyjącego w latach 1797-1855, beatyfikowanego przez papieża Benedykta XVI w 2007 r. — jest trzecią monograficzną pracą w języku polskim o filozofii społecznej tego myśliciela, obok publikacji Pawła Borkowskiego Podstawowe normy społeczno-polityczne w systemie filozoficznym Antonia Rosminiego oraz rozprawy habilitacyjnej Krzysztofa Wroczyńskiego Prawo wobec moralności. Antonia Rosminiego koncepcja filozofii prawa. Niniejsza książka próbuje umieścić dorobek rosminiański na tle współczesnego personalizmu; autor uważa Rosminiego za najwybitniejszego nowożytnego filozofa chrześcijańskiego — wielkiego systematyka na miarę św. Tomasza z Akwinu. Od analitycznego omówienia dzieł Rosminiego z zakresu filozofii prawa ważniejsza jest myśl przewodnia tego studium: tylko osoba zawiera konstytutywne elementy prawa — jest jego podmiotem i przedmiotem zarazem, tak jak w wojtyliańskiej gnoseologii osoba jest i podmiotem, i przedmiotem poznania. Rekonstrukcja obiektywizmu w poznaniu i realizmu w ontologii, jaką prezentuje Rosmini, jest ciągle nieodkrytym przez myśl europejską powrotem do źródeł filozofii, do philosophia perennis — do antycznych i średniowiecznych korzeni naszej kultury. Łączność filozofii praktycznej i filozofii teoretycznej, która została zakwestionowana w epoce nowożytnej, a zanikła w postmodernizmie, powraca w pełnym blasku, w szczególny sposób w rosminiańskiej etyce, filozofii prawa i nauce o szczęściu (eudajmonologii), które łączą się z bytem i jego poznaniem. Choć potrzebujemy wielu prac, aby polskiemu Czytelnikowi przybliżyć filozofię Antonia Rosminiego, to ta jedna książka stanowi na tej drodze krok do przodu.
Michał Barański (ur. 8.04.1976 w Ostrowcu Świętokrzyskim) — adwokat, doktor nauk prawnych, autor kilkunastu artykułów z zakresu filozofii i filozofii prawa. Dnia 5 czerwca 2008 r. obronił na Wydziale Prawa i Administracji UW rozprawę doktorską o personalistycznej koncepcji prawa Antonia Rosminiego, której niniejszą wersję książkową publikuje Wydawnictwo Naukowe Semper. Obecnie autor przygotowuje monografię habilitacyjną na temat poznania prawa naturalnego na drodze personalistycznej introspekcji i personalistycznego dialogu.
Spis treści
Wykaz skrótów zastosowanych w pracy
Słowo wstępne
Wprowadzenie
Rozdział I. Zarys systemu filozoficznego Antonia Rosminiego
1. Antonio Rosmini i jego ujęcie filozofii
2. Teoria poznania
3. Ontologia
4. Antropologia filozoficzna i etyka
Rozdział II. Stanowisko filozoficzno‐prawne Antonia Rosminiego
1. Ogólna charakterystyka rosminiańskiej koncepcji prawa
A. Przedmiot filozofii prawa
B. Definicja prawa
C. Prawo a obowiązek
D. Prawo a moralność
E. Prawo naturalne, prawo racjonalne, prawo pozytywne
F. Zasada derywacji i determinacji praw
2. Prawa człowieka — wymiar indywidualny i ponadindywidualny
A. Prawa jednostki
B. Uniwersalne prawo społeczne
C. Prawa w Kościele Bożym
D. Prawa w obrębie wspólnoty rodzinnej
E. Prawa w społeczności obywatelskiej
3. Rola prawa w kontekście trwania i rozwoju oraz celów społeczności obywatelskiej
4. Projekt realizacji koncepcji prawa w praktyce politycznej
Rozdział III. Personalizm prawny Antonia Rosminiego
1. Powrót do tradycji filozofii klasycznej a personalistyczny rys koncepcji prawa Roveretańczyka
2. Rosminiański personalizm prawny w opracowaniach współczesnych interpretatorów
3. Doświadczenie osoby jako źródło prawa
4. Rosminiańska teoria prawa naturalnego
Zakończenie
Bibliografia
Prace źródłowe
Opracowania